Πρόκειται για το μοναστήρι της Αγίας Λαύρας και η Βελιά είναι η γνωστή σε όλους μας βουνοκορφή που «σκεπάζει» τα Καλάβρυτα.
Οι διαφορετικές διατυπώσεις των ονομάτων είναι προφανές ότι οφείλονται αφ’ ενός στην απόσταση των 200 χρόνων από τη συγγραφή του κειμένου και αφ’ ετέρου στην εθνικότητα του συγγραφέα.
Αυτά τα δύο όμως χαρακτηριστικά του κειμένου είναι και εκείνα που του δίνουν τη μέγιστη εθνικού βάρους ιστορική σημασία του.
Τον Ιούνιο του 1821 στην Παρισινή εφημερίδα “LE CONSTITUTIONNEL” δημοσιεύθηκε άρθρο με τον τίτλο «Εξωτερικό – Πελοπόννησος» και περιεχόμενο την ομιλία του «Γερμανού Αρχιεπισκόπου Πατρών» στη Μονή της Αγίας Λαύρας την 20η Μαρτίου 1821.
Το περιεχόμενο της ομιλίας είναι συγκλονιστικό από άποψη ιστορική, εθνική και θρησκευτική.
Ο ομιλητής καλεί τους ακροατές του να εξεγερθούν κατά των Τούρκων, να απελευθερώσουν την πόλη των Πατρών, «ακολουθούντες τον Σταυρόν» και αυτή του την προτροπή την στηρίζει ολοκληρωτικά στην ορθόδοξη χριστιανική τους πίστη.
Ποιος μπορεί πλέον να αμφισβητήσει την ιστορική εγκυρότητα και ακρίβεια της επαναστατικής συγκέντρωσης στην Αγία Λαύρα τον Μάρτιο του 1821 όταν αυτή καταγράφεται σε «ρεπορτάζ» Παρισινής εφημερίδας μόλις τρείς μήνες αργότερα.
Ο εορτασμός για τα 200 χρόνια της Επανάστασης πλησιάζει.
Το ιστορικό ντοκουμέντο για τη συγκέντρωση της Αγίας Λαύρας δικαιούται να τύχει πανελλήνιας ανάδειξης και προβολής.
Βεβαίως και δεν προτείνω να πάρει μέρος σε άνευ σημασίας τοπικιστικούς ανταγωνισμούς του είδους «εμείς» ή ¨εσείς» ξεκινήσαμε πρώτοι την επανάσταση.
Έτσι και αλλιώς το εθνικό και ιστορικό μέγεθος της εξέγερσης του ΄21 ισοπεδώνει και ακυρώνει τις όποιες εγωιστικές τοπικές αντιπαλότητες.
Εκείνο που πιστεύω ότι πρέπει επίσης να προβληθεί μεγαλόφωνα και ανεπιφύλακτα είναι το μήνυμα που προκύπτει από το ίδιο το περιεχόμενο του γαλλικού δημοσιεύματος.
Μια αυθεντική σε δημόσιο χώρο πρόσκληση εξέγερσης των Ελλήνων «των Στρατιωτών του Σταυρού» κατά της «φυλής των Τούρκων», η οποία «υπερέβη το μέτρο των ανομιών» και έτσι «έφθασε η ώρα του καθαρμού».
Σε ότι με αφορά είμαι υπερήφανος γιατί η ιδέα και ο κόπος για την αναζήτηση και ανακάλυψη του ιστορικού ντοκουμέντου στα Γαλλικά Αρχεία ανήκει, στους απόντες σήμερα, πατέρα μου Βασίλη Μάρκου και στο φίλο μου Κώστα Σμυρνή ή Πράχτορα.
Γιώργος Β. Μάρκου
